شانژمان دوچرخه، یکی از بخش های اصلی، در حرکت و پیشرانه دوچرخه است. باید اطمینان حاصل کنید که این قطعه، با بقیه اجزای دوچرخه سازگاری دارد و به درستی کار می کند. اگر می خواهید در مورد طرز کار شانژمان دوچرخه بیشتر بدانید، پس با ما همراه باشید. شاید شانژمان دوچرخه، در نگاه اول یک مکانیسم پیچیده به نظر برسد، اما این فقط یک تصور نادرست است. درواقع، طرز کار این وسیله بسیار ساده است و به یک مکانیسم متوازی الاضلاع متحرک تکیه می کند که در ادامه به طور مفصل بررسی خواهیم کرد.
بررسی ابعاد مکانیزم شانژمان
شانژمان مدرن، به صورت متوازی الاضلاع ساخته می شوند که یک سر آن به تنه متصل است، در حالی که سر دیگر، دارای بازوی متحرکی است که زنجیر را هدایت و کشش می دهد. این شانژمان متوازی الاضلاع، به کمک یک اهرم و یک کابل عمل می کند که به نوبه خود توسط دسته دنده ها تنظیم می شود. همچنین وظیفه موازی نگه داشتن بازوی متحرک با چرخ دنده ها را بر عهده دارد تا کاملاً با آنها هماهنگ شود. حرکت کل چرخ دنده دوچرخه توسط دو پیچ تنظیم و محدود می شود.
طرز کار شانژمان دوچرخه در واقعیت
شانژمان دوچرخه، توسط نیروهایی که کابل به آن اعمال می کند به حرکت در می آید و آن را به همراه زنجیر به چرخ دنده ها انتقال می دهد. همانطور که زنجیر از یک چرخ دنده پایین تر به یک چرخ دنده بالاتر ( یا از یک چرخ دنده بزرگتر به یک چرخ دنده کوچکتر) حرکت می کند، بازوی متحرک عقب می نشیند.
در تصاویر زیر می توانید موقعیت شانژمان را، در زمانی که روی بزرگترین چرخ دنده قرار گرفته است، مشاهده کنید. فلش آبی نشان می دهد که محور بازوی متحرک کجا ایستاده است، در حالی که خطوط زرد، سطح چرخ دنده های کوچک تر را نشان می دهد.
با تعویض دنده، متوازی الاضلاع در جهت نشان داده شده که با فلش سبز و بازوی متحرک که با فلش قرمز نشان داده شده است، حرکت می کند و در نتیجه زنجیر را کش می دهد. وقتی دنده دوچرخه روی بالاترین دنده تنظیم می شود، همه چیز باید مشابه شکل زیر باشد.
باید توجه داشت که در طول حرکت شانژمان، فاصله بین محور بازوی متحرک و دندانه های چرخ دنده ها عمدتا ثابت می ماند. این به دلیل کشش جانبی در زنجیر است که به ویژه هنگام جابجایی، ظاهر می شود.
نکاتی که هنگام خرید شانژمان باید بدانید
دنده های کلاچ
شانژمان های عقب کلاچ، به طور فزاینده ای در پیشرانه های دوچرخه کوهستان رایج هستند. ویژگی “کلاچ” تضمین می کند که کشش در چرخ دنده در تمام طول حرکت آن حفظ می شود.
بر روی زمین ناهموار، وزن زنجیر می تواند باعث جهش و حرکت چرخ شانژمان شود که منجر به صدا در آمدن زنجیر و احتمال در رفتن آن از روی سینی های طبق می شود. مکانیزم کلاچ به زنجیر کمک می کند تا امنیت زنجیر را افزایش دهد.
طول بست
شانژمان، با اندازه های مختلف بست (cage)، عرضه می شوند تا مقدار متفاوتی از زنجیر شل ایجاد شده هنگام حرکت بین چرخ دنده های بزرگ و کوچک یا سینی های طبق را، در خود جای دهد. فاصله بین قرقره های بالایی و پایینی شانژمان، طول بست (cage) را مشخص می کند.
فاصله زیاد بین چرخ‌دنده های کوچک و بزرگ در خودرو عقب دوچرخه (مثلاً 11 تا 32) یا تفاوت زیاد بین اندازه ی زنجیر در ست طبق قامه جلو، می تواند به این معنی باشد که وقتی به سینی های کوچک تر می روید، شلی بیشتری ایجاد می شود. بست های طولانی‌تر (cage) به شانژمان، این امکان را می دهند که سستی بیشتری داشته باشد و زنجیر را ثابت نگه دارد.
از آنجایی که دوچرخه های کوهستان از خودروهایی با برد بزرگتر استفاده می کنند، بهتر است از دنده های بلندتری استفاده کنند. به طور مشابه، دوچرخه های جاده‌ای با زنجیر سه‌گانه بهتر است از بست های طولانی تری (cage) استفاده کنند تا میزان اختلاف بیشتر بین کوچک ترین و بزرگترین سینی طبق را در خود جای دهند.
لازم به ذکر است که هر یک از سه سازنده اصلی، اصطلاحات متفاوتی برای بست های کوتاه، متوسط و بزرگ دارند.
نام بست (cage) براساس مدل
| Shimano | Campagnolo | Sram | |
| بست کوتاه | SS | کوتاه | کوتاه |
| بست متوسط | GS | متوسط | متوسط |
| بست طویل | SGS | سه برابر | WiFli/Eagle |
به کدام اندازه بست برای پیشرانه دوچرخه نیاز دارید؟
پاسخ می تواند بسیار پیچیده باشد. زیرا اولا، به عنوان یک قاعده کلی، بهتر است از برند های فعلی دوچرخه خود استفاده کنید.
به طور کلی:
- دوچرخه های کوهستانی، با ضریب دنده های عریض یا پیشرانه های سه‌گانه جاده‌ای، از دنده های بلند یا متوسط استفاده می کنند.
- دوچرخه های جاده ای، با زنجیر چرخ دو تایی از دنده های کوتاه استفاده می کنند.
چگونه ظرفیت پیشرانه دوچرخه را محاسبه کنیم؟
درواقع ظرفیت پیشرانه، حداکثر مقدار زنجیر شلی است که بست (cage) شانژمان می تواند آن را تحمل کند. هرچه شلی زنجیر بیشتر باشد، به بست شانژمان بزرگتری نیاز دارید.
کل محدوده ترکیبی دنده روی دوچرخه، به عنوان «ظرفیت پیشرانه» یا «ظرفیت دندانه» – یا حتی گاهی اوقات «ظرفیت دندانه های پیشران» – شناخته می شود که با در نظر گرفتن تفاوت بین بزرگ ترین و کوچک ترین دنده های جلو و عقب به دست می آید. سپس آن دو عدد را به صورت زیر با هم جمع کنید:
[تفاوت بین شماره دندانه در کوچکترین و بزرگترین سینی طبق] + [تفاوت بین شماره دندانه در کوچکترین و بزرگترین چرخ زنجیر روی خودرو]
به عنوان مثال: اگر پیشرانه شما دارای یک زنجیر 44-22 در جلو و یک خودرو 32-11 در عقب است، پس:
[44-22] + [32-11] = 43
بنابراین ظرفیت پیشرانه شما 43 است که احتمالاً با پارامترهای موجود، به یک شانژمان بلند نیاز دارد.
اما می گوییم “احتمالا” زیرا شما باید چند اطلاعات دیگر را در نظر بگیرید. اولاً، دنده‌های دوچرخه‌های کوهستانی، ظرفیت کمی بیشتر از دوچرخه های جاده‌ای دارند. ثانیاً، بین ظرفیت های اعلام شده طول بست (cage) بین سه برند بزرگ Shimano، Campagnolo و Sram تفاوت وجود دارد و ثالثاً، بین مدل های دنده در هر برند تفاوت وجود دارد.
در همین حال، اگر از یک 1×11 مدرن یا حتی یک 1×12 با یک چرخ دننده بسیار بزرگ استفاده می کنید، احتمالاً یک شانژمان متوسط راه حل شماست.
جدول ظرفیت پیشرانه دوچرخه
در زیر جدولی نشان داده شده است که انبوهی از ظرفیت های MTB و شانژمان جاده ای را نشان می دهد. این فقط برای راهنمایی است، زیرا با توجه به مقدار متغیرهای درگیر، ارائه اعداد دقیق دشوار است.
| Shimano | Max cassette
size MTB |
Max cassette
size Road |
Max capacity MTB | Max capacity road | |
| بست کوتاه | SS | 27 | 27 | 29 | 29 |
| بست متوسط | GS | 34 | 34 | 33 | 37 |
| بست طویل | SGS | 42 | 42 | 46 | 45 |
| Campagnolo | |||||
| بست کوتاه | کوتاه | 26 | – | 27 | – |
| بست متوسط | متوسط | 29 | – | 36 | – |
| بست طویل | سه برابر | 29 | – | 39 | – |
| Sram | |||||
| بست کوتاه | کوتاه | 28 | 28 | 30 | 31 |
| بست متوسط | متوسط | 36 | 32 | 37 | 37 |
| بست طویل | WiFli/Eagle | 42 | – | 43 | 45 |
اگر همه اینها خیلی پیچیده به نظر می رسد، در اینجا چند سناریو کلی وجود دارد که ممکن است برای شما اعمال شود تا بتوانید به راحتی طول بست (cage) شانژمان مناسب دوچرخه خود را محاسبه کنید:
۱- اگر دوچرخه انتخابی، جاده ای است:
- اگر از خودرو با نسبت کم 13-26 با سینی های طبق 53/39 در جلو استفاده می کنید، به سراغ یک شانژمان کوچک بروید.
- اگر از خودرو با نسبت متوسط 11-26 و زنجیرهای جمع و جور 53/39 در جلو استفاده می کنید، به سراغ یک شانزمان متوسط بروید.
- اگر از یک خودرو با نسبت عریض 11-42 و سینی های طبق 52/36 در جلو استفاده می کنید، ممکن است به یک شانژمان بلند نیاز داشته باشید.
در صورتی که تمایل دارید تا در مورد دوچرخه جاده ای بیشتر بدانید، پیشنهاد می کنیم تا مقاله در هنگام خرید دوچرخه جاده ای به چه نکاتی توجه کنیم؟ (۱) از وبلاگ دوچرخونه را دنبال نمایید.
۲- اگر دوچرخه انتخابی، برای کوهستان است:
- شما از خودرو با نسبت کم 12-23 با سینی های طبق 36/26 در جلو استفاده می کنید، به سراغ یک شانژمان کوچک بروید.
- شما از خودرو با نسبت متوسط 12-32 و سینی های طبق 36/24 در جلو استفاده می کنید، به سراغ شانژمان متوسط بروید.
- شما از خودرو با نسبت عریض 11-42 و سینی های طبق 38/24 در جلو استفاده می کنید، ممکن است به یک شانژمان بلند نیاز داشته باشید.
باز هم این فقط برای راهنمایی است. اگر مقادیر بدست آمده را بین این محدوده ها می بینید و مطمئن نیستید که کدام را انتخاب کنید، ابتدا باید مشخصات سازنده را به دقت بررسی کنید. در صورتی که تمایل دارید تا در مورد دوچرخه کوهستان بیشتر بدانید، پیشنهاد می کنیم تا مقاله در هنگام خرید دوچرخه کوهستان، به چه نکاتی توجه کنیم؟ (۱) از وبلاگ دوچرخونه را دنبال نمایید.
شانژمان بلند یا کوتاه چه تاثیری بر عملکرد خواهد داشت؟
بست (cage) شانژمان بلند و کوتاه دارای مزایا و معایبی است. بست های بلند تر، محدوده دنده بیشتری را در خود جای می دهند و به شما یک خط زنجیر پایدارتر و با لقی کمتر می دهند. به‌ویژه برای دوچرخه‌سواران کوهستانی که احتمال بیشتری دارد که بست بلند تری داشته باشند، احتمال اینکه دنده های بست کوتاه و متوسط به اشیا برخورد کنند، کمتر است. به طور کلی بهتر است تا جایی که می توانید از بست شانژمان کوتاه استفاده کنید، تا زمانی که بتوانید از انقباض زنجیر در انتهای خودرو جلوگیری کنید.
در حالت کلی، بست های کوتاه تر، معمولاً تعویض دنده های سریع تری دارند و سبک تر هستند. همچنین کمتر در معرض آسیب قرار می گیرند.
جمع بندی
شانژمان دوچرخه، مانند دنده‌های یک ماشین، به شما اجازه می‌دهد تا با توجه به شیب مسیر و سرعت دلخواه، دنده دوچرخه را تغییر دهید. این قطعه با حرکتی شبیه به قیچی، زنجیر را بین چرخ‌دنده‌های عقب جابجا می‌کند. انتخاب شانژمان مناسب، به عوامل مختلفی مانند نوع دوچرخه، تعداد دنده‌ها و میزان استفاده شما بستگی دارد. با در نظر گرفتن این عوامل، می‌توانید شانژمان مناسبی را برای دوچرخه خود انتخاب کرده و از سواری لذت‌بخش‌تری بهره‌مند شوید.
هم اکنون شما مشتری گرامی، می توانید جهت مشاهده و خرید انواع شانژمان، زنجیر و خودرو دوچرخه، به بخش سیستم دنده فروشگاه دوچرخونه مراجعه فرمایید.
منبع:
https://guides.wiggle.co.uk/rear-derailleurs-buying-guide
https://www.bike-advisor.com/how-does-a-bicycle-rear-derailleur-work/
بدون دیدگاه